top of page
BIAŁKO - CZY TO TAKIE PROSTE?
Białko - czy to takie proste?: Witaj
SPIS TREŚCI:
1. Wstęp
2. Funkcje białek
3. Budowa białek - aminokwasy
4. Aminokwasy - podział
5. Aminokwasy - budowa
6. Budowa białek - rzędowość
7. Podaż białka
Białko - czy to takie proste?: Info
1. Większości osób białko kojarzy się tylko i wyłącznie z opakowaniem suplementu lub mięsem które, w połączeniu z treningiem ma za zadanie doprowadzić do budowy masy mięśniowej. Jest to bardzo powierzchowne spojrzenie, białko a dokładniej białka to w przeciwieństwie do ogólnie przyjętego obrazu/definicji bardzo zróżnicowana grupa związków jeżeli chodzi o funkcje czy konstrukcje. Powiem więcej... Białka odgrywają kluczową rolę niemal we wszystkich procesach biologicznych w naszym organizmie a ich różnorodność jest wręcz fascynująca dla osób interesujących się tematem.
Białko - czy to takie proste?: Obraz
2. Zacznijmy od funkcji, których jest zdecydowanie więcej niż jedna dobrze nam znana i bardzo Istotna ,,budulcowa” dzięki której białka mogą współtworzyć organella (,,narządy”) naszych komórek z których jesteśmy stworzeni. Oprócz nich białka pełnią rolę...
Katalityczną – kontrolują przebieg procesów metabolicznych komórki (więcej o metabolizmie w poście ,,Czym jest metabolizm”) poprzez enzymy ustrojowe
Transportującą – wiele białek błonowych (związanych z błona naszej komórki) umożliwia przekazywanie odpowiednich substancji z komórki na zewnątrz oraz z poza komórki do jej wnętrza. Istnieją również białka które transportują substancje na dalekie dystanse na przykład Hemoglobina – tlen.
Regulującą – hormony białkowe i peptydowe na przykład insulina kontrolują funkcje życiowe organizmu.
Odpornościową – Białka zwane immunoglobinami wydzielane są w przebiegu odpowiedzi odpornościowej i precyzyjnie określają ciała obce w organizmie
Stabilizującą – Są w stanie utrzymywać odpowiedni kształt komórek oraz struktur poza komórkowych.
Motoryczną – Białka kroczące umożliwiają przenoszenie się poszczególnych składników komórko oraz jej samej.
Energetyczną – Nie są one pierwszorzędnym substratem energetycznym wykorzystywanym przez nasz organizm, lecz w specyficznych przypadkach pełnią również taką funkcję.
Białko - czy to takie proste?: Tekst
3. Różnorodność białek można zauważyć również w ich budowie a więc nie sposób pominąć temat aminokwasów ponieważ to one tworzą omawiane białka. Aminokwasy są nie tylko ważnymi składnikami budulcowymi białek, odgrywają one również kluczową rolę w wielu procesach zachodzących w
organizmie w tym m.in. w produkcji hormonów czy enzymów.
Jest ich wiele, Bo aż 500 różnych, lecz tylko 20 z nich to aminokwasy białkowe,
które tworzą struktury wyższego rzędu jak białka. O tym, jak dane białko
będzie wyglądać i jaką będzie pełniło funkcję, decyduje kolejność ułożenia
aminokwasów.
Białko - czy to takie proste?: Obraz
4. Jeżeli chodzi o podział aminokwasów białkowych... klasyfikowane są one ze
względu na kilka parametrów. Najbardziej istotnym w kontekście planowania żywienia i suplementacji jest możliwość wytwarzania danego aminokwasu przez
organizm człowieka lub konieczność dostarczania go wraz z pożywieniem.
Wyrozróżnia się:
Endogenne – Są to aminokwasy, które syntezować możemy samodzielnie;
Alanina, kwas asparaginowy, asparagina, kwas glutaminowy
Egzogenne – Są to aminokwasy, których organizm nie jest w stanie syntezować samodzielnie i musimy dostarczać je z pożywienia;
Lizyna, metionina, treonina, leucyna, izoleucyny, walina, tryptofan, fenyloalanina.
Warunkowe – takie które organizm może produkować samodzielnie jeżeli występuje odpowiednia ilość prekursorów niezbędnych do ich utworzenia.
Arginina, cysteina, glutamina, tyrozyna, glicyna, ornityna, prolina, seryna.
Białko - czy to takie proste?: Tekst
5. W skład wszystkich aminokwasów wchodzą podobne
pierwiastki. Najważniejsze z nich to węgiel, wodór, azot i tlen.
Najprostszy w budowie aminokwas to glicyna, tak jak każdy aminokwas zawiera
dwie grupy funkcyjne.
Niebieska - grupa aminowa (pochodna amoniaku)
Czerwona - grupa karboksylowa (kwas karboksylowy)
Stąd AMINO - KWASY
Białko - czy to takie proste?: Obraz
Dlaczego to tlumaczę? Żebyś całkowicie zobrazował/ała sobie jak skonstruowane są białka. Taki aminokwas może połączyć się z kolejnym i kolejnym... I tak tworzy się nić białkowa którą widzisz tu na dole.
Białko - czy to takie proste?: Obraz
6. I tutaj Można przejść do rodzajów struktury białka. Te rodzaje nazywamy rzędowością i są ich cztery.
Pierwszo rzędowa - Aminokwasy ułożone jeden za drugim (1)
Drugo rzędowa - Helisa alfa i beta harmonijka.(2)
Trzecio Rzędowa - zwinięcie łańcucha mającego strukturę drugo rzędową. (3)
Czwarto rzędowa - Ułożenie dwa lub więcej łańcuchów z których każdy ma strukturę pierwszo drugo lub trzecio rzędową. (4)
.jpg)
Białko - czy to takie proste?: Obraz
7. Podaz białka to również nie do końca oczywista kwestia i 2g/kg masy ciała często może okazać się nieodpowiednią ilością, jest to bardziej indywidualna kwestia i zależna być powinna od rzeczy takich jak;
beztłuszczowa masa ciała
rodzaj i ilość treningu/aktywności oraz staż treningowy
jakości spożywanego białka
okres w jakim się znajdujemy
ewentualne środki dopingujące które aplikujemy.
Jeżeli w produktach białkowych" które używamy na co dzień zabraknie jednego z budulców, czyli konkretnego aminokwasu, efekt którego oczekujemy od podaży jego odpowiedniej ilości może okazać się niewystarczający. W związku z tym, warto zadbać nie tylko o ogólną ilość białka w dany dzień ale też o regularne spożywanie produktów zawierających wszystkie niezbędne aminokwasy pełnowartościowych egzogenne.
Białko - czy to takie proste?: Tekst
bottom of page